Wat is digitale disruptie: 3 golven, voorbeelden, gevolgen en oplossingen

Foto Jack Esselink MA
Auteur: Jack Esselink MA
Senior AI specialist
Inhoudsopgave

Disruptieve technologie zoals data analytics, robotica, machine learning en (mobiel) internet zetten bestaande business modellen enorm onder druk. Soms zelfs tot het punt dat deze omvergeworpen worden, zoals de muziekdistributie en de uitgeverijen. Disruptie zorgt dat in menig bestuurskamer het zweet op het voorhoofd staat. Als bestuurder, manager of consultant moet je daarom weten hoe je dit risico te lijf kunt gaan. En vooral hoe je een wendbare, innovatieve organisatie kunt bouwen en wat daarbij komt kijken. Onze disruptie-adviseurs staan je graag met raad en daad terzijde.

Belangrijke disruptievraagstukken

De volgende vraagstukken liggen steeds vaker op de bestuurstafel als het gaat om disruptie en op dat vlak de kansen pakken of bedreigingen pareren:

  • Je wilt bijvoorbeeld weten waar het gevaar loert en welke risico’s jouw organisatie in dit digitale tijdperk loopt.
  • Hoe zou de toekomst zich kunnen gaan ontvouwen en welke scenario’s zijn dan denkbaar? Zie ook scenario analyse.
  • Op welke manier kun je je wapenen tegen disruptie en wie moet je in dit traject betrekken?
  • Hoe bouw je zelf met succes aan een disruptief business model en wat kan IoT hierin betekenen?
  • Hoe de processen van je organisatie flexibel in te richten met bijbehorende arbeidsorganisatie? Zie ook procesarchitectuur.

De antwoorden liggen niet voor de hand omdat elke organisatie die wil overleven een uniekheid moet ontwikkelen. De disruptiespecialisten van de Passionned Group helpen je graag verder met organisatieadvies, een management opleiding of implementatie.

Digitale disruptie trekt momenteel veel aandacht

Digitale disruptie kan gezien worden als het ontstaan van nieuwe organisatiemodellen doordat grenzen tussen het digitale en fysieke vervagen. De convergentie van mensen, business processen en “objecten” (Internet of things, IoT) die verdienmodellen grondig verstoren. Wat digitale disruptie echt onderscheidt van e-commerce uit de eerste internetgolf is de naadloze integratie van zeer diverse verbonden en intelligente entiteiten (sensoren, auto’s, apparaten), met mensen en organisaties.

Big Data verandert de wereld van innovatie

In het artikel ‘Hoe Big Data de wereld van innovatie verandert’ zet de auteur uiteen hoe Big Data een ontwrichtend (disruptief) karakter heeft en op welke wijze het kan bijdragen aan innovatie.

naar het artikel

Het is zeker geen nieuw fenomeen

Digitale disruptie is niet nieuw. De gevolgen voor Kodak van de digitale camera – die ze notabene zelf hadden bedacht – bleken desastreus. De omvang van de kansen en de risico’s die digitale disruptie met zich meebrengt vergroten echter met de tijd. De bedrijven die dit het eerste zien en daarop handelen zullen een steeds groter competitief voordeel hieruit kunnen halen. En zo versterken ze hun positie drastisch. Hiermee maken we meteen het belang van een wendbare organisatie duidelijk.

Het traditionele middenbedrijf zal het erg moeilijk krijgen

De verwachting is dat door het disruptieve karakter van technologie en de exponentiële kracht ervan de kloof tussen grote en kleine organisaties zal vergroten. Startups die disruptie in hun DNA meekrijgen kunnen in korte tijd uitgroeien tot een wereldwijde business. En grote disruptieve organisaties worden alsmaar groter. Tijdens de coronacrisis zijn de Big Tech bedrijven nog groter en invloedrijker geworden. Maar er blijft altijd ruimte voor het kleinbedrijf en nichespelers. Maar het traditionele middenbedrijf zal het moeilijk krijgen omdat ze niet de veranderkracht en het geld hebben om die technologie met succes in te zetten en te bekostigen.

Bestel het handboek Artificial Intelligence Afbeelding van Bestel het handboek Artificial IntelligenceHet disruptieve karakter van Artificial Intelligence en Data Science kan ook jouw branche volledig op zijn kop zetten. In dit boek (al meer dan 25.000 exemplaren verkocht) wordt helder uitgelegd hoe je betrouwbare data, doordachte stuurinformatie, waardevolle inzichten en algoritmes kunt gebruiken om veel sneller betere beslissingen te nemen. Je leert hoe je data kunt gebruiken als strategisch middel om disruptief te zijn, of zelfs om te overleven.bekijk het handboek Artificial Intelligence

Digitale disruptie komt in golven

Net als bij de Industriële revolutie, zien we bij digitale disruptie een aantal golven. We staan nu aan de vooravond van de derde en meest ingrijpende golf van digitale disruptie. Deze heeft ingrijpende gevolgen. Niet alleen voor je ICT strategie, maar vooral ook voor de structuur van je organisatie en zelfs complete sectoren. Dit zien we nu gebeuren in de financiële sector met de opkomst van de Blockchain technologie. De nieuwe mogelijkheden en bijbehorende risico’s scheppen een totaal nieuw speelveld. Deze kent een geheel eigen dynamiek en regels. We hebben dus ook behoefte aan een nieuw plan en een nieuwe aanpak om door dit gebied te navigeren. Daarvoor is het nodig te begrijpen welke factoren ten grondslag liggen aan deze “disruptieve” golven, en welke nieuwe strategische vragen ze oproepen.

De 1e golf: het dot-com tijdperk

In de eerste golf van digitale disruptie, het dot-com tijdperk, zorgden dalende transactiekosten voor een verandering in de traditionele verhouding tussen rijkdom en reikwijdte van informatie. Rijke informatie kan je plotseling op grote schaal delen tegen erg lage kosten. Dit veranderde voor altijd hoe we producten maken en verkopen. Bedrijven moesten moeilijke keuzes maken over welke delen van hun bedrijven te beschermen en welke te behouden. Bestaande waardeketens konden worden “afgebroken” door nieuwe concurrenten die de verhoudingen grondig veranderden. Microsoft begon de Encarta encyclopedie gratis weg te geven om de verkoop van computers te promoten. En daarmee ondermijnden ze het business model van het eeuwenoude Encyclopaedia Britannica volledig.

De 2e golf: het web 2.0

In de tweede golf, vaak als Web 2.0 aangeduid, was het belangrijke strategische inzicht dat de traditionele schaalvoordelen uit de klassieke economie voor vele activiteiten verdwenen. Het was het tijdperk van de ‘long tail’ en collaboratieve productie op grote schaal. Kleine ondernemingen en zelforganiserende communities van autonome individuen verrasten ons door bepaalde taken beter en goedkoper uit te voeren dan de grote bedrijven. Zo zijn Linux en Wikipedia ontstaan. Deze gemeenschappen kunnen groeien en samenwerken zonder geografische beperkingen. Zo kunnen zij belangrijk en waardevol werk doen tegen aanzienlijk lagere kosten.

Slimme bedrijven hebben deze nieuwe business architecturen overgenomen en aangepast. IBM omarmde Open Source om de positie van Microsoft in server software aan te vallen. Apple en Google hebben communities van app-ontwikkelaars opgezet, zodat ze mee kunnen concurreren in de mobiele markt. SAP heeft duizenden app-ontwikkelaars geworven uit de groep van eigen softwaregebruikers. Facebook heeft het marketingproces grondig getransformeerd door een miljard “vrienden” om te omzetten naar adverteerders, merchandisers en klanten tegelijk.

De 3e golf: hyperscaling

Nu staan we aan de vooravond van de derde golf van digitale disruptie: ook wel hyperscaling genaamd. In tegenstelling tot Web 2.0, ligt de focus nu juist op groot: Big Data, Big business, Cloud computing, et cetera. Big is beautiful. Juist aan het andere uiteinde van de schaal – waar de concurrentiekracht buiten het bereik van de individuele businessunit of bedrijf valt – vraagt hyperscaling om een nieuwe architectuur voor bedrijven en organisaties en hun partners. Het duidelijkste voorbeeld hiervan is Amazon.

Amazon als Web 3.0

In het kielzog van zijn succesvolle web 2.0 business (online boekverkoop) heeft Amazon zijn diensten aanzienlijk verbreed. Haar diensten dekken nu de hele keten, van bestelling tot levering aan de deur. Het bouwde een wereldwijd netwerk van 80 distributiecentra en verbreedde haar productaanbod. Dat omvat nu bijna elk product dat een truck kan transporteren. Ook bieden ze leveringsdiensten als een optie voor kleine handelaren aan. Daardoor kunnen die bijna even efficiënt als een Walmart leveren. Parallel hieraan bouwde Amazon op indrukwekkende schaal haar datacenters uit.

Vervolgens is de eigen IT-infrastructuur als een zelfstandig product verpakt. De eerste stap, in 2003, was om de interfaces tussen de datadiensten en de rest van Amazon’s bedrijfsprocessen te standaardiseren. In 2006 lanceerde eindbaas Jeff Bezos Amazon Web Services (AWS) – een Cloud rekencentrum, als een standalone service. Dit begon als een eenvoudige verhuur van ruwe rekencapaciteit. Inmiddels is het uitgegroeid tot een complexe verzameling van computingdiensten. Amazon verkoopt zelfs de service nu aan concurrenten als Netflix.

De gevolgen van disruptie voor jouw organisatie

Welke impact zullen bovenstaande ontwikkelingen nu hebben? En in welke gebieden kun je welke effecten verwachten? Digitale disruptie heeft impact op 4 belangrijke business domeinen:

  • Customer Relationship Management (CRM): hoe krijg je inzicht in de behoefte en ervaringen van je klanten? In welke klantcontactmomenten moet je investeren om de klantervaring te optimaliseren? Welke technologie is daarvoor het meest geschikt?
  • Digitale verdienmodellen: hoe creëert je bedrijf waarde? Is je verdienmodel nog wel effectief? Hoe kan je jouw producten en diensten naar een platform verplaatsen? Hoe kan je je businessmodel en processen transformeren naar het digitale tijdperk?
  • Digitale en Wendbare Organisatie: hoe kan je je mensen slimmer ondersteunen in hun werk? Hoe kan je de nodige organisatie en culturele veranderingen doorvoeren?
  • Business Analytics: hoe kan je informatie gebruiken om waardevolle en nieuwe business insights te genereren? En hoe kan je deze dan toepassen om waarde te genereren voor je klanten en organisatie?

En met name in dat laatste gebied, inzicht in klanten, zijn de voordelen van digitale disruptie evident.

Oplossingen om het heft in eigen hand te nemen

Voor al die organisaties die disruptie het hoofd willen bieden ontwikkelden we een set aan producten. Deze stellen je in staat om toe te groeien naar een intelligente, wendbare organisatie die datagedreven gaat werken.
Wendbare organisaties en disruptie (boek) Afbeelding van Wendbare organisaties en disruptie (boek)In dit bijzondere boek van mr. Leo Kerklaan over agile based strategy en wendbaarheid lees je alles over het inbouwen van flexibiliteit in jouw strategie en organisatie. Zodat deze een disruptief karakter kunnen krijgen en je mee kunt bewegen met de verschillende golven. Van het boek zijn al meer dan 5.000 exemplaren verkocht.bekijk het boek 'De wendbare organisatie'Cursus Big Data & digitale disruptie Afbeelding van Cursus Big Data & digitale disruptieTijdens de cursus Big Data worden alle elementen uiteengezet die digitale disruptie mogelijk maken in jouw organisatie. Alle concepten, methoden en technieken komen in deze opleiding aan bod. Ze helpen je om van Big Data Analytics, machine learning en algoritmes een succes te maken.bekijk de Big Data Analytics opleidingVolg de Artificial Intelligence training Afbeelding van Volg de Artificial Intelligence trainingIn deze interactieve AI training van één dag leer je als manager, directeur, controller of bestuurder alle belangrijke facetten van Artificial Intelligence kennen en ga je begrijpen hoe je disruptieve algoritmes met succes kan toepassen in jouw eigen organisatie. Deze Artificial Intelligence masterclass met Daan van Beek MSc leert je ook om te gaan met de belangrijkste ethische dillema's, risico's en te sturen op de succesfactoren.bekijk de Artificial Intelligence training

Neem contact op voor een eerste disruptie

Neem gerust eens contact op met een van onze disruptiespecialisten en laat je verrassen hoe we samen in een disruptief gesprek al kunnen komen tot ideeën voor nieuwe businessconcepten. Concepten waardoor je organisatie een mooiere toekomst kan krijgen.

Over Passionned Group

Logo Passionned Group, de specialist in DisruptieDe specialisten van Passionned Group helpen kleine en grotere (non-profit) organisaties met disruptief denken en het beheersen van de risico's rondom digitale disruptie. Om het jaar kennen we een prijs toe aan de Slimste organisatie van Nederland.

neem contact met ons op

Onze disruptie-adviseurs

Bekijk het handboek Artificial Intelligence

Productafbeelding van het handboek Artificial Intelligence

Dit vind je misschien ook interessant

Uitgelichte afbeelding Digitale transformatie is blijven transformeren
Digitale transformatie is blijven transformeren
Uitgelichte afbeelding De vier pijlers van disruptie
De vier pijlers van disruptie
Uitgelichte afbeelding Big Data training
Big Data training

Deze organisaties gingen je voor

Word nu ook klant

Wil je ook klant bij ons worden? Wij helpen je maar wat graag verder met disruptie, AI & de digitale transformatie of andere zaken waar je slimmer van wordt.

Foto Jack Esselink - Senior AI specialistJACK ESSELINK MASenior AI specialist

Neem contact met mij op

Fact sheet

___
klanten
___
trainingen & workshops
___
mensen opgeleid
8,9
klanttevredenheid
___
consultants & docenten
3
kantoren
19
jaar ervaring